"Historie odzyskane. Literackie dziedzictwo Wrocławia i Dolnego Śląska" to książka o literaturze i kulturze literackiej Wrocławia, Śląska, Sudetów i Łużyc Wschodnich. Równie ważnym jak sama literatura tematem są w niej tradycje, dziedzictwo kulturowe oraz społeczna tożsamość mieszkańców tego obszaru. Literatura opowiada o ich doświadczeniach, wyobraźni i pamięci zbiorowej, a przede wszystkim o integracji ich własnej kultury z tym, co pozostało po ich poprzednikach. Tytułowe literackie dziedzictwo oznacza polskojęzyczne piśmiennictwo regionu, lecz także obejmuje tyle z jego niemieckiego, czeskiego czy łużyckiego dziedzictwa, ile potrafimy współcześnie opowiedzieć.

Regionalizm w tej książce polega na otwartości, wielogłosowości i zaangażowaniu. Jest nastawiony na włączanie do literatury polskiej opowieści kłopotliwych, odrzuconych, zapomnianych czy uznawanych wcześniej za obce. Jego celem jest projektowanie regionu, w którym te opowieści znowu są na swoim miejscu, okazują się potrzebne i zrozumiałe, tłumaczą ludziom najbliższy świat oraz łączą z tymi, którzy zamieszkiwali go wcześniej i opowiadali o nim inaczej.

Zaczyna się od zachwytu. Oczy chłoną intensywne kolory kobiecych kang, po horyzont ciągną się błękity, turkusy, szmaragdy. Nos chciwie podąża za smużkami nieznanych zapachów. W ustach boski smak mango rozgrzanego słońcem. Potem pojawia się zadziwienie - wokoło twarze, wzory, smaki, zapachy z połowy świata. To jakby wędrować przez Afrykę, Indie, Arabię, daleką Azję, starą Persję. Przed wiekami monsuny przyniosły tu łodzie żeglarzy i kupców z dalekich stron. Wymieszały się zwyczaje, stroje, wierzenia i języki. I powstał klejnot - kultura Suahili. Odkryj skarby Zanzibaru, wyspy, gdzie Afryka spotyka się z Orientem. Wybierz się ze mną na Zanzibar, do domów moich przyjaciół, na podwodne pola alg, do ogrodów pełnych przypraw, na wesele i sekretny rytuał unyago. Idąc za zapachem oudi, zgubimy się w labiryncie uliczek Stone Town, dotkniemy dawnego Zanzibaru sułtanów i niewolników. Potargujemy się na bazarze, z rybakami popłyniemy na ryby, w knajpkach popróbujemy aksamitnych sosów i pweza pilau. Ta wyspa karmi zmysły i wyobraźnię. Kto raz spróbuje, wraca. Jak ja.Beata Lewandowska-Kaftan